Z Gryfem w Herbie
Gryf popularny w średniowiecznej Europie symbol, pochodzenia perskiego, przyniesiony przez uczestników wypraw krzyżowych. Był godłem książąt zachodniopomorskich. Od nich trafił do herbów wielu miast na Pomorzu i stał się godłem całego Pomorza. Od początku ruchu kaszubskiego czarny gryf na złotej tarczy był uznawany za herb Kaszubów. Dotychczas nie było tradycji obchodzenia jakiegoś dnia jako święta narodowego czy etnicznego Kaszubów.

Zmierza się do tego, aby święto Kaszub uznać dzień 19 marca - rocznicę pierwszej pisanej wzmianki o Kaszubach. Nazwa "Kaszuby'' pojawiła się w dokumentach w 1238 r., w bulli papieża Grzegorza IX, w której książę szczeciński Bogusław I jest tytułowany księciem Kaszub (bulla potwierdzała nadanie przez ks. Bogusława, posiadłości koło Stargardu Szczecińskiego na rzecz zakonu joannitów). Po raz pierwszy Święto Kaszub obchodzono w 2004 r.

Kaszubi to półmilionowa grupa etniczna zamieszkująca głównie województwo pomorskie. Jest to naród słowiański, identyfikujący się z podwójną tożsamością: kaszubską i polską, jednocześnie bardzo pielęgnujący swoją odrębność kulturową. Pomimo licznych nacisków i prześladowań, prób wynarodowienia, szczególnie ze strony państw niemieckich, Kaszubi zachowali swój język i kulturę.
Język kaszubski posiada wiele odmian dialektalnych. Istnieje 76 gwar. Na północy kraju, w Jastrzębiej Górze dominują Bylacy (Bëlôcë). Kaszubi posiadają także język standaryzowany (literacki), w którym zgodnie ze znormalizowaną pisownią istnieje 6 znaków odrębnych od polszczyzny: ă ë é ô ň ů.
Od 1991 r. podjęto nauczanie języka kaszubskiego w niektórych szkołach na Kaszubach. W szkole podstawowej w Jastrzębiej Górze uczniowie uczą się go z chęcią od 1998 r.
Obok prezentujemy kaszubskie abecadło, najpopularniejszą piosenkę w języku kaszubskim. Tablicę z "Kaszubskimi Nutami", ufundowaną przez miejscowy oddział Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, znajdziecie Państwo przy Promenadzie Światowida w centrum Jastrzębiej Góry.

Na początku XIII wieku w klasztorze norbertanek w Żukowie i klasztorze cysterek (a od 1590 r. benedyktynek) w Żarnowcu, rozpoczęto edukację szlachcianek i córek bogatych mieszczan w sztuce haftowania. Źródłem inspiracji i tworzenia nowych wzorów była otaczająca przyroda. Należy jednak zaznaczyć, że taki sposób wyszywania nigdy nie przeniknął do innych regionów i stał się bardzo charakterystyczny dla okolic Pojezierza Kaszubskiego, stąd jego nazwa - haft kaszubski. Obie szkoły -żukowska i żarnowiecka różniły się między sobą kilkoma elementami i sposobem tworzenia rysunków ale w swej istocie pozostawały zawsze bardzo podobne. Haft kaszubski charakteryzuje używanie siedmiu kolorów nici, tj. żółtego, czerwonego, zielonego, czarnego oraz trzech odcieni niebieskiego, jasnoniebieskiego, ciemnoniebieskiego i granatowego. Kolory niebieskie przeważają w zdobnictwie, dlatego używa się określenia "modrak", jako nazwy tego stylu hafciarskiego. Elementami zdobniczymi były stylizowane kwiaty tulipana, róży, chabru, niezapominajki, koniczyny, pąki kwiatowe, liście drzew i ostu, a także gwiazdy, słońca, płomyki, palmety, serca i wreszcie kwiaty mikołajka nadmorskiego. Popularność i rozpowszechnienie się tego stylu rękodzieła bardzo ograniczyła kasata klasztoru w Żarnowcu w I połowie XVIII wieku i klasztoru w Żukowie w roku 1834, dokonana przez władze pruskie. Jednakże pomimo wielu utrudnień politycznych podobnie jak język kaszubski, haft przetrwał najtrudniejsze czasy, głównie w środowiskach wiejskich. Obecnie jest kultywowany w kilku ośrodkach i miejscowościach na Kaszubach (w Żukowie, Wejherowie, Pucku, Chmielnie, Sważewie).

Mini rozmówki
- Dzień dobry - Dzéń dobri
- Dobry wieczór - Dobri wieczór
- Do widzenia - Do uzdrzeniô
- Co słychać? - Cëż tam czëc?
- Smacznego - Boże przeżegnôj
- Dziękuję - Dzakuja
- Proszę - Prosza
- Przepraszam - Przeprôszóm
- Wszystkiego dobrego - Wszëtczégo bëlnégo
- Zapraszam do środka - Pójce bënë, Rôczó bënë
- Wyjdźmy na zewnątrz - Pojmë buten
- Ładna (brzydka) dzisiaj pogoda - Dzysô je fejné (lëché) wiodro
- Ale dzisiaj wieje - Ale dzysô je wiater
- Mówię po kaszubsku - Gôdaja po kaszëbsku
- Mówić po polsku - Gadac po polsku (z wësoka)
- Idę na randkę - Jida na wrëjë
- Idziemy na plażę? - Jidzemë na sztrąd?
- Nie lubię tego - Jô tego nie lëdaja
- Która godzina?- Jaczi mómë czas?
- Ta dziewczyna bardzo mi się podoba -Ta dzéwcza baro mie sa widzy
- Ona ma ładne oczy - Ona mô snôżé oczë
- Gdzie pracujesz? - Gdzeż të robisz?
- Co to jest? - Cëż to je?
- Do czego to służy? - Do czego to je?
- Nauczyłeś się tego? - Zrozmiôł të to?
- Co oglądasz? - Cëż të obzérôsz?
- Jak dojść do dworca PKP? - Jakuż dóńc na bana?
- Jak daleko do Gdańska? - Je to dalek do Gduńska?
- Jestem studentem (rolnikiem, rybakiem) - Jô jem sztudérą (gbura, rëbôka)

Nazwy miesięcy
- styczeń - stëcznik
- luty - gromicznik
- marzec - strumiannik
- kwiecień - łżëkwiôt
- maj - môj
- czerwiec - czerwińc
- lipiec - lëpińc
- sierpień - zélnik
- wrzesień - séwnik
- październik - rujan
- listopad - smutan (lëstopadnik)
- grudzień - godnik

Tabaka i tabakiery - Chcemë le so zażëc
Tabaka to proszek mielony z liści tytoniu, jej zażywanie było bardzo popularne wśród mężczyzn kaszubskich. W sklepach czy wiejskich karczmach można było kupić każdy jej gatunek. Występowała w trzech odmianach: żółtej - najłagodniejszej, brązowej - zwanej inaczej bursztynową i czarnej- najostrzejszej. Przetrzymywano ją w przeróżnych tabakierkach, a "niuchanie" gwarantowało utrzymanie zdrowia. Traktowano ją wręcz jako środek leczniczy, nierzadko podawano kobietom i dzieciom. Zażywanie tabaki dozwolone było wszędzie i przy każdej okazji - często podczas transakcji handlowych, a czasem nawet w kościele. Zwyczaj ten choć bardzo stary przetrwał do dziś. Tabakiery wykonuje się z rogów zwierzęcych (przeważnie krowich). W celu uzyskania rogu do tabaki, krowi róg poddaje się długotrwałej obróbce polegającej na zmiękczaniu przez gotowanie, stopniowym nabijaniu na kliny, spłaszczaniu w imadle. Jest to proces pracochłonny i uciążliwy, dlatego rogarstwo jest rzemiosłem ginącym.